کاربرد میکرفونها
۱- میکروفونهای دستی
هنگامی که در یک برنامه تلویزیونی ظاهر شدن میکرفون در تصویر مشکلی را ایجاد نمی کند اما مجری یا میهمان برنامه ساکن نیستند و یا از یک میکرفون برای چند نفر استفاده نمی شود میکرفون دستی پاسخگوی نیاز است. این میکرفونها بصورتی ساخته می شوند که با در دست گرفتن آنها هیچیک از مسیرهای ورودی صدا به دیافراگم پوشانده نشده و ضمنا تا حد امکان از نویزهای ایجاد شده توسط دست محفوظ هستند.
چنین میکرفونی نباید در معرض تکان های شدید یا نویز ناشی از صدای باد که هنگام حرکت آن ایجاد می شود باشد و همچنین باید از کابلی با قابلیت انعطاف زیاد استفاده کرد تا صدای مزاحمی ایجاد نشود. اگر لازم است از میکرفون در فاصله خیلی نزدیک از دهان استفاده شود باید از میکرفونی با الگوی دریافت صدا به صورت همه جهتی استفاده کرد تا صدایی بهتر دریافت کرد و مانع از افزایش بیش از حد دامنه فرکانسهای پائین شد.
میکرفون دستی پر استفاده ترین نوع میکرفونهاست این میکرفون می تواند در دست گزارشگر یا مجری و یا روی پایه بر روی میز قرار گیرد.یک میکرفون دستی با کیفیت خوب باید طوری ساخته شده باشد که کمترین حساسیت را نسبت به نویز ناشی از حرکت دست بر روی میکرفون داشته باشد.
این میکرفونها معمولا باید در فاصله ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتری از دهان گوینده و با زاویه ۴۵ درجه یا کمتر قرار گیرند.در این حالت امکان اشکال در ضبط صدای اصواتی همچون “پ” و “ت” ایجاد نمی شود. تعبیه میکرفونهای دستی در فاصله ۷ تا ۱۰ سانتیمتری می تواند باعث بروز پدیده مجاورت که همانا افزایش دامنه فرکانس های پائین است شود.در این حالت صدای گوینده بم تر شده و اصطلاحا “گرومترو سنگین تر” خواهد شد. میکرفونهایی که برای گزارش در نقاط نه چندان شلوغ به کار می روند می توانند دارای الگوی دریافت همه جهتی باشند. در این صورت صدای گزارشگر و مصاحبه شونده در زاویه شنوایی میکرفون که ۳۶۰ درجه است قرار گرفته و ضمنا نویزهای ناشی از تماس دست گزارشگر با بدنه میکرفون به شدت کاهش می یابد و این امر راحتی بیشتری برای گزارشگر فراهم می آورد.
این میکرفونها اگر ما بین گزارشگر و مصاحبه شونده قرار گیرد صدای هر دو را براحتی دریافت می کند. نکته مهمی که در مورد این میکرفونها باید ذکر کرد عدم وجود پدیده مجاورت که همانا تقویت بیش از حد فرکانس های پائین بخاطر کاربرد نزدیک میکرفون است.
بخاطر اینکه این میکرفونها صداهای اطراف را به نسبت برابر دریافت می کنند امکان وجود نویزهای آکوستیکی زمینه مانند ترافیک،همهمه جمعیت،صدای محیط و غیره با سطحی برابر سطح سیگنال اصلی وجود ندارد.هنگامی که از میکرفونهای همه جهتی در فضاهای بسته کوچک که دارای سطوحی سخت هستند استفاده شود صدا با پس آوایی بیشتری دریافت می شود.این امر گاهی اوقات به شنیدن صدایی که اصطلاحا “توخالی” یا” درون کوزه ای ” گفته می شود منجر می گردد. این شکل با نزدیکتر کردن میکرفون به منبع صوت برطرف می گردد.نکته دیگری که در کاربرد میکرفون های همه جهتی باید مدنظر باشد امکان بروز پدیده فیدبک هنگام استفاده از آن در صدارسانی است.
در برنامه های تلویزیونی باید میکرفونهایی استفاده شود که حتی الامکان کمتر به چشم آیند.بعبارت دیگر میکرفون باید از نظر ابعادی حتی الامکان باریک،ناآشکار و از نظر رنگ ترجیحا مات باشد تا سبب انعکاس نور پروژکتورهای استودیو نگردد. در اغلب موارد باید از میکرفونهای یک جهتی کاردیویید و هایپر کاردیویید به منظور ایجاد اجتناب از کاربرد نزدیک میکرفون استفاده شود.
۲- میکرفون های یقه ای
این میکرفونها که اغلب از نوع خازنی الکترت هستند کاربرد وسیعی در بسیاری از برنامه های تلویزیونی دارند. دلایل کاربرد وسیع آنها عبارتند از : ۱- کوچکی اندازه و کمتر پیدا شدن در تصویر۲- دریافت صدایی با پاسخ فرکانس نسبتا مطلوب از آنها۳- امکان استفاده در نزدیکی دهان گوینده که تبعا نسبت سیگنال به نویز بالاتری را سبب می گردد۴- چون اغلب این میکرفونها دارای الگوی دریافت همه جهتی هستند بنابراین گوینده هیچگاه در زاویه کور میکرفون قرار نمی گیرد.
این میکرفونها به میکرفونهای سنجاقی معروف هستند.انواع خازنی آنها که امروزه بیشتر استفاده می شود بوسیله گیره ای به لباس مجری وصل می گردد.برخی از انواع دینامیکی این میکرفونها بخاطر وزن بیشتر می بایست بوسیله ریسمان ویژه از دور گردن آویخته شوند.
این میکرفونها که خیلی کوچک هستند. دارای الگوی دریافت صدای همه جهتی می باشند بنابراین اگر در فاصله بیشتر از حد گوینده بکار روند دارای کیفیتی مطلوب نخواهند بود.گاهی اوقات که امکان نزدیک بودن میکرفون به گوینده وجود ندارد استفاده از اکولایزر برای تصحیح کیفی صدا تا حدی صدای دریافتی را بهتر خواهد کرد.برا ی دریافت بهترین نتیجه می بایست میکرفونهای یقه ای در خارج از لباس و در فاصله ای در حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتری زیر چانه گوینده قرار گیرد.نقطه مناسب دیگر برای نصب میکرفون برای خانمها زیر روسری( نزدیک به لبه آن و بالای پیشانی) است. در مواردی حتما باید میکرفون یقه ای از دید دوربین خارج باشد یکی از راه حل ها می تواند:
– زیر یقه پیراهن در قسمت جلوی آن باشد در این حالت کابل میکرفون می تواند از زیر یقه به قسمت پشت گردن برده شود سپس به زیر پیراهن هدایت شود. در کاربرد میکرفونهای یقه ای می بایست ضمن رعایت اصول کلی کار با میکرفونها همچون استفاده حتی الامکان از تعداد میکرفونهای کمتر و رعایت قاعده ۳ به ۱ به چند نکته نیز توجه نمود.
– اولا این میکرفونها نباید در فاصله خیلی نزدیک به زیر چانه گوینده استفاده شود زیرا در این صورت بخشی از فرکانسهای بالای موجود در کلام گوینده از دست می رود. ثانیا سعی شود محور میکرفون با دهان گوینده همسان باشد. برای مثال اگر گوینده موقع اجزا همیشه سرخود را بسمت چپ می چرخاند میکرفون در سمت چپ لباس او نصب شود.اگر گوینده سرخود را درجهت چپ و راست می گرداند یا باید میکرفون را قدری دورتر از پائین چانه وی نصب کرد و یا از دو میکرفون جداگانه در سمت چپ و راست و کنترل دقیق سطح صدای دریافتی از دو میکرفون متناسب با جهت سر گوینده سود برد.میکرفونهای یقه ای اغلب دارای پری آمپلی فایری هستند که بفاصله ۵/۱ متری از کپسول میکرفون قرار می گیرد که می تواند یا به گوینده نصب شود.(در مواردیکه گوینده حرکت می کند) و یا روی زمین قرار گیرد.(در مواردی که گوینده ساکن است).پری آمپلی فایر استفاده شده نیاز به تغذیه بایاس دارد و معمولا از باتری های ۵/۱ ولتی برای آن استفاده می کنند. البته در برخی از میکرفونهای یقه ای امکان استفاد از تغذیه فانتوم بجای باتری ۵/۱ ولتی وجود دارد.
گوینده استفاده کننده از این نوع میکرفونها باید تابع نظم خاصی باشد.چرخاندن شانه ها با خم شدن به جلو ممکن است سبب سایش میکرفون به لباس و تولید صدای خش خش نماید و یا اینکه چرخاندن سر می تواند مجری را نسبت به محور میکرفون منحرف سازد. ولی در حدود ممکن هم به منظور طبیعی ساختن تصویر و هم برداشتهای خوب پیش بینی شده باید مجری باید آزادی حرکت داشته باشد.برای تصویر میان تنه باید سیم میکرفون داخل پیراهن مجری مخفی و برای تصویر بازتر از داخل شلوار او عبور داده شود. چنانچه مجری بخواهد در اطراف قدم بزند یا باید از میکرفون بی سیم کمک گرفت و چنانچه امکانپذیر نبود سیم میکرفون را به مچ پای اوبست. در این صورت لارم است اتصال رابط نیز در دسترس باشد تا مجری به راحتی و با سرعت ارتباط خود را قطع کند. هنگام نصب میکرفون به بدن هنرپیشه سه مسئله عمده می تواند آزار دهنده باشد.این مسائل عبارتند از پرسپکتیو،نویز تماس لباس هنرپیشه،بزرگترین مسئله پرسپکتیو صدا می باشد.دیالوگهای ضبط شده، بوسیله میکرفون یقه ای نصب شده به هنرپیشه تنها در کادرهای بسته تصویر می تواند پرسپکتیو معقولی داشته باشد.اما در صحنه ها و کادرهای باز تصویرچون صدای هنرپیشه از نزدیک دریافت می شود پرسپکتیو صدا و تطابق آن با تصویر بهم خورده و صدا غیرواقعی جلوه می کند.ضمنا اگر میکرفون برای مثال بر روی سینه هنرپیشه نصب شود با چرخش به طرفین صدا غیرقابل قبول شده و اصطلاحا اوت می گردد.یا اینکه اگر در مقابل و نزدیک هنرپیشه سطحی سخت قرار داشته باشد دیالوگ وی با پس آوایی بیشتر به گوش رسیده وهماهنگی کیفیت صدا در بخش های مختلف از بین می رود. همچنین اینگونه میکرفون گذاری معمولا نمی تواند به نحو مطلوب افکت ها و آمبیانس محیط را همواره صدای هنرپیشگان دریافت نماید.زیرا نزدیک به دهان هنرپیشه هستند بنابراین خررجی قوی تری داشته و کمتر تقویت می گردند و بنابراین افکت های ضعیف موجود در صحنه به نحو مطلوب و بصورت زیر صدای هنرپیشه حضور ندارد.ضمن اینکه چون اغلب دارای الگوی دریافت صدای همه جهتی هستند نم یتوانند افکتهای خاصی را دریافت نمایند. بلکه تمامی افکت های موجود در محیط و نیز آمبیانس را به نسبتی برابر دریافت می دارند.با این وجود گاهی اوقات استفاده از این روش می تواند راه حل خوبی باشد ضمن اینکه در برخی موقعیتها ممکن است بعضی از نقاط ضعف این روش نقاط مثبت باشند. برای مثال در صحنه ای با کادر خیلی بارز و در محیطی کاملا شلوغ که وضوح دیالوگ بر پرسپکتیو صدا و سایر موارد اولویت دارد چه بسا این روش راهگشا باشد. از نظر هنری نیز برخی موارد این روش رجحان بیشتری دارد.مثلا می توان برای تاکید بر تفوق علمی و دانش یک معلم در سر کلاس با نصب میکرفون یقه ای و مخفی سازی ان در نزدیکی دهان، صدای وی را قویتر،رساتر و برجسته تر جلوه داد در این صورت آکوستیک کلاس درس که دارای پس آوایی زیاد می باشد نیز به کمک آمده و صدای پرطنین و رسایی را سبب می گردد.به هر حال هنگام استفاده از روشهای مختلف باید ضمن توجه به نکات و مسائل فنی صدابرداری به تاثیرات هنری صدا نیز توجه نمود.
در برخی صحنه ها بشرطی که صدای آمبیانس زیاد نباشد می توان با دورتر کردن میکرفون از دهان هنرپیشه پرسپکتیو بیشتری به صدا بخشید.نویز حاصل از تماس لباس هنرپیشه با میکرفون دومین مشکل آزاردهنده است که در صورت وقوع می تواند کل کار را خراب نماید.بنابراین قبل از شروع ضبط برنامه باید نسبت به محل قرارگیری میکرفون بر روی لباس یا مثلا لبه کلاه،داخل موها و زیر روسری،داخل خودکار و یا گیره لباس تصمیم گیری کرد.به طوری که سر میکرفون در تماس مستقیم با چیزی قرار نگیرد.اگر تصمیم به پنهان سازی میکرفون در زیر لباس گرفتید باید مراقب باشید باز هم سر میکرفون با لباس در تماس نباشد و فضای کوچکی برای آن وجود داشته باشد.لازم به ذکر است که به هیچ عنوان نباید میکرفون یقه ای را در زیر لباسهای ضخیم بکار برد چون در این صورت فرکانسهای بالا و میانی شدیدا تضعیف شده و صدای حاصل غیرقابل استفاده می گردد.
مشکل دیگری که وجود دارد امکان بروز نویز،اغتشاش و دست و پاگیر بودن میکرفون و سیم آن هنگام تحرک و جابجایی هنرپیشه است.بنابراین این روش باید اغلب در صحنه هایی به کار رود که هنرپیشه تحرک زیادی ندارند.با توجه به مطالب ذکر شده و تجربیات صدابرداران حرفه ای بهترین محل برای بکارگیری میکرفون یقه ای در مکانهایی همچون لبه کلاه،داخل موها و زیر لبه روسری می باشد زیرا اولا از وجود نویزهای اضافی رهایی یافته و ضمنا با چرخش سر هنرپیشه ثدا اوت نمی گردد.پس از مشخص شدن مکان قرارگیری میکرفون سیم آن از مسیر مناسب که در تصویر نیز پیدا نباشد هدایت شده و در زیر لباس پنهان می گردد.
در مواقعی که صدای گوینده و سخنران از حساسیت خاصی برخوردار است مانند پخش زنده رادیویی و تلویزیونی برای اجتناب از اشکال های پیش بینی نشده و قطعی یا خرابی صدای میکرفون می توان دو میکرفون یقه ای را به طور همزمان بکار برد.تا در صورت بروز اشکال در یکی از آنها میکرفون دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.میکرفون دوم میکرفون رزرو است و به محض بروز اشکال مورد بهره برداری قرار می گیرد.تکنیک کاربرد دو میکرفون با استفاده از گیره هایی که برای نصب دو میکرفون ساخته شده اند همراه است.تا هر دو میکرفون در یک جای مناسب باشند و صدای خروجی دارای کیفیتی مشابه باشد.برای داشتن ابعاد کوچکتر و ناآشکاری بیشتر میکرفون در تصویر می توان از میکرفونهای کوچک و رومیزی استفاده کرد. در این نوع میکرفونها استفاده از لوله های هم محور باریک که بین کپسول میکرفون و پری آمپلی فایر قرار گرفته اند سبب شده که آن قسمت از میکرفون و ملحقات آن که در نما هستند هر چه باریک تر و ناپیداتر به چشم بیایند.همچنین امکان تغییر زاویه لوله های استفاده شده وجود دارد.
۳- میکرفونهای تفنگی
میکرفون تفنگی همانطور که از نامش پیداست همچون یک تفنگ دارای لوله ای بلند است. این لوله بلند که در مقابل میکرفون قرار می گیرد با کارکرد ویژه ای که دارد سبب می گردد صداهایی که در زاویه حدود ۳۰ درجه مقابل آن قرار دارند بدون تضعیف تبدیل به سیگنال های الکتریکی شده ولی صداهایی که خارج از زاویه فوق باشند به شدت تضعیف گردند.این ویژگی سبب گردیده که این میکرفون در نمایش ها،برنامه هایی مستند،گزارشهای خبری،سریالهای تلویزیونی و همچنین در سینما کاربرد زیادی داشته باشد.میکرفون های تفنگی همانند دوربین های چشمی که قابلیت تمرکز(Zoom) روی موضوع را دارند نیستند.برای مثال نمی توان آنها را برای ضبط مکالمه ای در محیطی پر سرو صدا از فاصله ۳۰ متری سود برد،برای درک بهتر توانایی میکرفون تفنگی تصور کنید از درون لوله ای بلند شخصی را که در فاصله ۱۰ متری قرار دارد می بینید.در این حالت برخلاف دوربین چشمی نمی توان تصویر شخص را بزرگتر یا کوچکتر کرد.اما بخاطر حذف بقیه عناصر موجود در محدوده دید و امکان دیدن شخص به تنهایی،آسانتر می توان وی را دید.این دقیقا همان کاری است که میکرفون تفنگی انجام میدهد.در عمل می توان میکرفون تفنگی را در ۴ یا ۵ برابر فاصله ای که یک میکرفون همه جهتی استفاده می گردد به کار برد.
ضمنا باید توجه داشت که اصوات پشت سر سوژه نیز در میدان شنوایی میکرفون قرار می گیرد. بدلیل اینکه میکرفون تفنگی را می توان از بالا،پائین و طرفین کادر تصویر نسبت به منبع صوتی هدف گیری کرد بنابراین بدون ظاهر شدن آن در تصویر می توان صدابرداری را انجام داد.همواره سعی کنید میکرفون تفنگی را به سمت سطوح سخت نشانه نروید زیرا این سطوح باعث انعکاس شدید امواج صوتی و یا منعکس کردن نویزهای آکوستیکی زمینه صحنه گردیده و آنها را در زاویه شنوایی میکرفون قرار می دهند و یا اینکه صدای دریافتی از شکل طبیعی خارج گردیده و اصطلاحا توخالی شود.در صورت اجبار به نشانه روی سطح سخت می توان آنها را موقتا با سطوح جاذب صورت پوشاند.میکرفونهای تفنگی در مقابسه با میکرفونهای معمولی مانند همه جهتی و یک جهتی نسبت به نویز ناشی از باد حساس تر هستند.بنابراین می بایست از حرکت سریع آنها هنگام کار اجتناب شده و در صورت ضرورت از بادگیرهای ویژه استفاده گردد. اغلب اوقات استفاده از بادگیری بزرگ استوانه ای شکل در صحنه های خارجی و کاربرد لرزه گیر ضروری است.
از میکرفونهای گان حرفه ای معروف می توان از senhizer MK816 و senhizer MK67 نام برد که اولی با تغذیه فانتوم کار می کند و بعدی بوسیله باتری داخلی(تغذیه سر خود) فعال می شود.
۴- میکرفون های مینی گان
میکرفون های مینی گان در فضاهای بسته و مکانهایی که نما بسته بوده بیشتر استفاده می شود.همچنین در محلهایی که آمبیانس محیط بر دیالوگ هنرپیشگانه مسلط نباشد بهترین میکرفون می تواند مینی گان باشد. زیرا کار کردن با آن ساده تر است بدین معنی که امکان اوت شدن صدا کمتر است.چون زاویه آن بالاتر از میکرفون گان است.میکرفون های مینی گان به علت بسته بودن الگوی دریافت نیاز به دقت بالایی برای کاربرد دارند.
از میکرفونهای مینی گان حرفه ای میتوان از senhizer MK416 نام برد که به خاطر خازنی بودن نیاز به تغذیه فانتوم دارد. برخی میکرفون های مینی گان از باطری های ۵/۱ ولتی برای تغذیه خود استفاده می کنند که این باطری ها در داخل بدنه میکرفون تعبیه می شود.میکرفون مینی گان senhizer MK66 از این نوع است که به آنها میکرفون تغذیه سر خود می گویند.
۵- میکرفون های بی سیم
استفاده از میکرفونهای بی سیم آزادی حرکت بیشتر و تصویرهای بهتری از مجری را در اختیار میگذارد.همچنین در طی تمرینهای قبل از ضبط ،مجریان امکان تحرک بیشتری دارند.آنتن گیرنده میکرفونهای بی سیم باید در جایی نصب شود که در مسیر امواج الکترومغناطیسی بین مجری و آنتن مانعی وجود نداشته باشد. چنین آنتنی از موانع نارسانا همچون چوب دید دارد اما اجسام فلزی از جمله سه پایه های بزرگ و دوربین برای آن مانع به حساب می آیند.قبل از اینکه میکرفون بی سیم در اختیار مجری قرار گیرد صدابردار و دستیارش باید نحوه عمل آن را در تمامی محلهای مورد استفاده آزمایش کرده و مکانهای مناسب آنتن را مشخص کنند.استفاده از میکرفونهای بی سیم در استودیو ممکن است با پاره ای از مشکلات همراه باشد. این در حالی است که استفاده از آنها در خارج از استودیو اغلب بدون مشکل می باشد. هنگام استفاده از میکرفون بی سیم باید در وقت مناسب باطری آن تعویض گردد تا هنگام ضبط مشکلی پیش نیاید.
میکرفونهای بی سیم علاوه بر این که اغلب مشکلات میکرفونهای یقه ای با سیم را دارند بدلیل استفاده از فرستنده و گیرنده های رادیویی کوچک در معرض مشکل دیگری نیز هستند.بدین ترتیب که هنگام کاربرد آنها باید مراقب امواج رادیویی موجود در محیط که باعث ایجاد نویز،پارازیت و اغتشاش در صدای خروجی آنها می گردد بود.این امواج رادیویی می توانند از لوازم خانگی،تلویزیون،موتورهای الکتریکی،بی سیم های پلیس،دستگاههای فرستنده های مزاحم دیگر و غیره منتشر شده و تاثیرات مخربی بر صدای میکرفونها بگذارند.البته اخیرا میکرفونهای بی سیم از باندهای فرکانسی بالاتر استفاده کرده اند تا این مسئله حل شود.همچنین با کاربرد مدارات حذف نویز و پارازیت مشکلات فوق تا حد زیادی برطرف گردیده است.با این حال باید همواره سعی بر کمتر استفاده نمودن از آنها داشت.برخی اوقات در شروع ضبط برنامه مشکل تداخل امواج وجود ندارد اما به طور غیرقابل پیش بینی وجود و بروز یک تداخل فرکانسی و ایجاد پارازیت و نویز سبب می گردد کل صدای ضبط شده غیر قابل استفاده گردد. در برخی صحنه ها می توان شروع ضبط را که مجری تحرک زیادی دارد با میکرفون بی سیم صدابرداری کرد و هنگامی که مجری یا هنرپیشه نسبتا تحرک کمتری داشت به جای آن از میکرفونهای یقه ای مخفی شده سود برد تعویض زود به زود باطری میکرفونهای بی سیم و اطمینان از شارژ بودن آنها در شروع هر ضبط نیز مانع از نویزی شدن سیگنال می شود.اگر بنابر استفاده از میکرفون بی سیم در صحنه است وجود یک میکرفون بی سیم دیگر بعنوان یدکی و رزرو باعث می شود با اطمینان خاطر بیشتری به کار ادامه داد و نگران خرابی میکرفون یا صدمه دیدن آن در حین ضبط نبود.
همانگونه که قبلا ذکر شد میکرفونهای بی سیم بیشتر مشکلات میکرفونهای یقه ای با سیم را دارند که همان عدم امکان رعایت پرسپکتیو صدا در تمامی نماها و امکان تماس لباس هنرپیشگان با کپسول میکرفون می باشد و هر چند به خاطر استفاده از امواج رادیویی در معرض تداخل با امواج مزاحم هستند.ولی بخاطر استفاده از کابل،مجری یا هنرپیشه ازادی عمل بیشتر ی دارد.میکرفون توسط کابل ظریفی به فرستنده کوچکی که در جیب قرار می گیرد و یا به کمربند مجری بسته می شود وصل می گردد.گیرنده این میکرفونها می تواند در گوشه ای از صحنه که نزدیک به صدابردار باشد قرار گرفته و خروجی آن که سیگنال صدای آنالوگ است به دستگاه ضبط و یا میز صدا وصل گردد.اگر از دو میکرفون بی سیم بطور همزمان استفاده شود باید فرکانس آنها با یکدیگر متفاوت باشد تا تداخلی روی ندهد.در مواردی که مجری برنامه فضای زیادی برای حرکت لازم دارد یا زمانی که استفاده از کابلهای صدا سبب ایجاد مشکل باشد می توان از میکرفونهای بی سیم یا H.F (High Frequency Mic ) سود برد.
اخیرا میکرفونهایی که فرستنده و میکرفون در داخل یک محفظه قرار گرفته و در دست گوینده قرار می گیرد عرضه شده اند. این میکرفونها ظاهری شبیه به میکرفونهای دستی دارند که هیچ کابلی به آنها وصل نیست.سیگنال ارسالی از فرستنده که مدولاسیون فرکانس شده توسط گیرنده ای که در گوشه ای از استودیو قرار می گیرد و یا نزدیک به دستگاه ضبط صدا قرار گرفته دریافت می شود.چنانچه در برنامه ای از چند میکرفون بی سیم استفاده می شود حتما باید از چند کانال متفاوت برای ارسال و دریافت صدا بهره برد تا تداخلی صورت نگیرد.میکرفونهای بی سیم معمولا در دو باند فرکانسی V.H.F (very high frequency) و U.H.F (ultra high frequency)کار می کنند.
استفاده از میکرفونهای بی سیم در کار های نمایشی تلویزیونی و سایر مواردی که پرسپکتیو و بعد صدا و هماهنگی آن با تصویر اهمیت دارد. باید با احتیاط و آگاهانه صورت گیرد.نکته دیگری که هنگام کار با میکرفونهای بی سیم باید مدنظر باشد این است که هنگام تمرین هنرپیشگان و مواقعی که ضبط برنامه انجام نمی شود به وسیله کلید مخصوص خاموش شوند تا از اتلاف انرژی باطری اجتناب گردد.اگر از تکنیک دو میکرفونی برای میکرفونهای بی سیم استفاده شود بایستی فرکانس کار فرستنده ها و گیرنده های آنها برای اجتناب از تداخل متفاوت باشند.
۶- میکرفون های مخفی
در مواردی که برای صدابرداری قسمتی از برنامه نیاز به میکرفونی ثابت ولی ناپیدا در تصویر باشد با توجه به امکان عدم ایجاد پرسپکتیو مناسب صوتی می توان از میکرفونهای مخفی استفاده کرد. در واقع میکرفونهای مخفی می توانند یکی از میکرفونهای معمولی،یقه ای و یا بی سیم باشند که به نحو ماهرانه ای و در جای مناسب مخفی گشته اند.مهمترین نکته ای که در مخفی کردن میکرفونها همواره باید مدنظر باشد این است که اگر میکرفون در درون یک شئی مورد استفاده باید از نظر آکوستیکی شفاف باشد تا صدا بتواند با حداقل بازتاب یا جذب از آن عبور نماید.در غیر اینصورت صدای دریافتی از میکرفون مخفی با صدای واقعی تفاوت داشته و آن قدر غیر طبیعی و گرفته است که تماشاگران متوجه اشکال صدا شده و ترفند بکار گرفته شده در مورد مخفی نمودن میکرفون فاش می گردد.محفظه مناسب برای مخفی سازی میکرفون می تواند از جنس فلز مشبک ظریف یا تور پلاستیکی و یا پارچه نازک باشد.اگر شئی مورد استفاده از نظر رنگ درخشان باشد و به شکل وسیله ای همچون گلدان یا چند کتاب روی هم گذاشته شده در آید میکرفون بهتر مخفی می شود.مخفی کردن میکرفون در یک دسته گل ثابت یا داخل آباژور نیز امکانپذیر است.اگر مخفی کردن کابل میکرفون مشکل باشد می توان از میکرفونهای بی سیم سود برد.یک نوع میکرفون مخفی ایده آل ،میکرفون خازنی یقه ای است که می تواند با ابعاد بسیار کوچکش در داخل لباس و یا داخل موهای هنر پیشه مخفی گردد.این میکرفونها دارای الگوی دریافت همه جهتی هستند و به همین دلیل به زاویه دهی و نشانه گیری دقیق نیاز ندارند ولی باید در فاصله نسبتا نزدیک به کار روند تا خرووجی آنها عاری از نویز باشد.
در بکارگیری میکرفونهای مخفی باید صدای هنرپیشه رو به میکرفون باشد تا صدا دچار انعکاسهای نامطلوب نگردد و اصطلاحا صدا اوت نشود.انتخاب نوع میکرفون و محل قراردادن و مخفی سازی آن وابسته به موقعیت های مختلف تغییر می کند و این صدابردار است که باید با توجه به نوع تصویر،چگونگی اجرای نقش و شناسایی منابع صوتی موجود در صحنه و اهمیت آنها بهترین نوع میکرفون و محل قرارگیری آن را انتخاب نماید.برای مثال در یک باجه تلفن عمومی می توان میکرفونی را در مقابل صورت هنرپیشه قرار داد و آنرا مخفی نمود.یا هنگامی که هنرپیشه ای پشت میز کارش نشسته یک میکرفون یقه ای کوچک را در داخل یک قلم رومیزی پنهان نمود.همچنین در یک رستوران می توان میکرفون را در داخل گلدان کوچک روی میز قرار دادو آنرا مخفی نمود.در یک اتومبیل کاربرد میکرفون یقه ای و نصب آن در پشت آفتابگیر مقابل راننده می تواند یکی از راه حل ها باشد.به شرطی که سر هنرپیشه همیشه رو به جلو باشد در صورت حرکت سر او به طرفین چپ و راست و صحبت کردن در آن حالات،باید مکانی دیگر همچون سقف اتومبیل را برای نصب میکرفون انتخاب کرد و حتی در صورت نیاز از چند میکرفون یقه ای سود برد.از مکانهای دیگری که برای مخفی سازی میکرفونهای کوچک جهت صدابرداری از هنرپیشگان قابل استفاده است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
روی دسته عینک گوینده نزدیک شقیقه به شرطی که تصویر از جهت مقابل گرفته شود سیم میکرفون از روی گوش به پشت سر هدایت شده و مخفی می گردد.
روی پیشانی یا گونه بوسیله نصب آن با نوار چسب
روی سینه در جایی بین پیراهن و پوست بدن بنحوی که در تصویر پیدا نباشد.
گاهی اوقات که نصب میکرفون در زیر لباس اجتناب ناپذیر است باید جنس پارچه لباس نازک باشد تا فرکانسهای بالا بیش از حد تضعیف نگردند.
بدلیل مشکلات احتمالی همچون امکان عدم رعایت پرسپکتیو صدا، امکان بروز نویزهای آکوستیکی در نزدیکی میکرفون و محدودیت های دیگری که برای صدابرداری ایجاد می شود.استفاده از میکرفونهاهی مخفی بندرت صورت گرفته و اغلب بعنوان آخرین انتخاب مورد نظر است.
در پایان این بخش لازم به ذکر است که میکرفونها را نباید در مجاورت رطوبت و حرارت زیاد قرار داد زیرا به دیافراگم آن آسیب می رسد.از طرف دیگر نباید آنها را در نزدیکی سیم های حامل جریانهای قوی الکتریکی و یا میدان های قوی مغناطیسی قرار داد چون به اجزای داخلی آن همچون سیم پیچ آسیب وارد می گردد.
۷- پایه ها و دیگر لوازم همراه میکرفون
پایه ها چه در استودیو و چه در صحنه فیلمبرداری و تصویربرداری خارج از استودیو کاربردهای فراوانی دارند.این وسایل باید میکرفون را در محل و زاویه مناسب قرار داده و در موارد لازم امکان برداشتن و گذاشتن میکرفون بر روی آن وجود داشته باشد.پایه ها باید گیره هایی که میکرفون را نگه می دارند ثابت نگاه دارند و هیچگونه لرزش را که می تواند از ساختمان و و سایل استودیو باشد به آنها انتقال ندهند.پایه های میکرفون در ابعاد متنوعی عوضه شده اند ولی در کار تلویزیونی معمولا سه اندازه مفیدترند.
۱- پایه کوتاه یا رومیزی با ارتفاعی در حدود ۵ تا ۱۵ سانتیمتر۲- پایه متوسط با ارتفاعی در حدود ۲۰ تا ۵۰ سانتیمتر۳- پایه بلند با ارتفاعی در حدود ۱ تا ۵/۱ متر.
بسیاری از پایه ها دارای امکان تغییر ارتفاع هستند و صدابردار می تواند با نیاز خود ارتفاع دلخواه را انتخاب نماید.با استفاده از بازوی خم شونده که بر روی برخی از پایه های متوسط و بلند وجود دارد می توان به منابع صوتی نزدیکتر شد و برای مثال امکان نزدیکتر کردن میکرفون به داخل پیانو و برخی از آلات موسیقی پایه دار میسر می گردد.دو نوع بادگیر برای میکرفونها وجود دارد.بادگیرهای اسفنجی که اغلب برای نماهای داخلی و نماهایی که حرکت سوژه آرام است استفاده می شود معمولا کارکانجات سازنده برای میکرفونهای خود بادگیرهای اسفنجی ویژه ای را تولید و عرضه می دارد.بادگیرهای نوع دوم به بسکت معروف هستند که در واقع استوانه ای تو خالی و با بدنه ای مشبک و سوراخ دار است که میکرفون در داخل قرار می گیرد.این بادگیرها معمولا برای میکرفونهای مینی گان و گان طراحی و عرضه می شوند.این بادگیرها در نماهای خارجی و موقعیت هایی که سوژه حرکات سریع دارد به کار می رود .برخی نماهای که یا حرکت سوژه سربع است و یا اینکه شدت باد زیاد است و بسکت بتنهایی قادر به حذف صدای باد نیست از یک روکش پشمی یا موئیین به نام ریکت استفاده می کنند. ریکت هم صدای باد را حذف می کند و هم صدا را بدون تغییر از خود عبور می دهد.بادگیرهای اسفنجی از پلاستیک از پلاستیک،فیبر شیشه و یا پلی استر ساخته می شود.نکته مهم در ساخت بادگیرها اجتناب از تاثیر زیاد آنها بر روی پاسخ فرکانسهای بالا است.گاهی اوقات استفاده از بادگیرها به خاطر کاهش اصوات ناخواسته ناشی از ادای حروف “س”، ” ش” “پ” ” ت” و غیره می باشد.فیش ها و مادگیهای متنوعی برای اتصال میکرفون به منابع تغذیه،میزهای صدا و ضبط صوتها در دسترسند.همراه داشتن رابطهای مبدلی،جکها و فیش ها به یکدیگر و حتی یک هویه برای برقراری ارتباط بین کابل میکرفونها و جکها و فیش های مورد نظر می تواند مفید باشد.